600 Bin Emeklinin Aylığında Kesinti

Emekli olduktan sonra çalışmaya devam eden yüzbinlerce kişi, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) bu yıl başlattığı prim hamlesiyle bir anda kendisini borç içinde buldu. Sayıları 600 bini bulan emekli vatandaşımız, aylığına haciz geldiğini gördüğü anda neye uğradığına şaşırdı.

EMEKLİYE 'BORCUNU ÖDE' ÇAĞRISI
Milliyet'ten Cem Kılıç'ın haberine göre; Konunun özeti şuydu: Sosyal güvenlik sistemimize göre, emekli olan bir kişi çalışmaya devam ederse prim ödemek durumunda. Buna dayanarak, primini ödemediği tespit edilen yüzbinlerce emekli için yüklü miktarlarda borç çıkarıldı ve aylıklarına haciz konuldu. Tahsilatta kurum genellikle maaştan 4'te 1 oranında kesinti yoluna gidiyor. 10 bin liranın üzerindeki rakamlarda tebligatla emeklilere 'borcunu öde' çağrısı yapılıyor. Bu noktada, emekli olduktan sonra bir işyerinde ücretli (sigortalı) olarak çalışmaya başlayanlar açısından herhangi bir sorun yok. Nitekim işyerleri, çalıştırdıkları emeklilerin bordrolarını yaparken bu prim kesintisini otomatik olarak zaten yapıyor. Yani bu emeklilerin ayrıca yapmaları gereken bir işlem yok.

2003 YILINA KADAR DÖNÜLDÜ
Ancak asıl sorun kendi işini kuran, ticaret yapan, dükkân sahibi veya herhangi bir şirket ortağı olan emekliler cephesinde yaşanıyor. Çalışmaya devam eden her emekli, çalışmaya başladığını SGK'ya bildirmek durumunda. SGK da bu bildirime dayanarak emeklinin aylığından yüzde 15 oranındaki prim kesintisini yapmak zorunda. SGK ve Maliye Bakanlığı, geçtiğimiz yılın sonlarına doğru işbirliği içerisine girerek, 2003 yılından bu yana prim kesintisi yapılmayan emeklileri tespit etti.

600 BİN EMEKLİYİ KAPSIYOR
Sayıları 600 bin civarında olan emekliye binlerce, on binlerce lira tutarında borç çıkarıldı. Aslında işin bu noktaya varacağı belliydi. Emekli sayısı yaklaşık 10 milyon olan ülkemizde, primini yasal şekilde ödeyip de çalışan emekli sayısının sadece 20 bin civarında olması, bir yanlışlık olduğunun göstergesiydi. Ancak SGK bu zamana kadar bu konuda emeklilere yönelik herhangi bir inceleme veya bilgilendirme yapmadığı için, çalışıp da prim ödemeyen emeklilerin sayısı zaman içinde artış gösterdi.

KİMSENİN HABERİ YOK
Emekliler daha önce bu konuda bilgilendirilmiş olsaydı, bugün karşılaştıkları cezaların bilançosu bu kadar yüksek olmazdı. SGK, yıllar içerisinde bu uyarıları yapmadığından, adına borç çıkan emeklilerin belki de yarıya yakını prim ödemek durumunda olduklarını bilmeden çalışmaya devam etti. Konuştuğum, bana yazan, soru soran binlerce emekliden elde ettiğim sonuç, prim ödemeleri gerektiğinin farkında bile olmadıkları. Şu an SGK'nın da yapacağı bir şey yok. Zamanında vatandaş emekli olurken bu konu iyice anlatılmalı, prim ödememesi halinde borçla karşılaşacağı kendisine bildirilmeliydi. Hatta her konuda kamu spotu hazırlanırken, emekli çalışanlarını da bilgilendirecek spotlar düşünülmeliydi.

KESİNTİ ÇOK YÜKSEK
Diğer yandan, emekli olarak çalışırken prim ödemesi gerektiğini bilen bir kısım emekli de yüzde 15'lik Sosyal Güvenlik Destek Prim kesintisinin çok yüksek olması nedeniyle ödeme yapmıyor, bir bakıma kayıt dışı çalışmaya mecbur kalıyor.
Dünyanın hiçbir ülkesinde emeklilerden bu şekilde prim kesilmiyor. Ülkemizde ise bu primler, yine emeklilerin deyimiyle "haraç" olmaktan öteye geçemiyor.