Gazeteciler Yıpranıyor!
Gazeteciler Yıpranıyor!
Küresel Gazeteciler Konseyi, 81 ildeki milletvekillerine bir mektup göndererek TBMM’nin gazetecilerin yıpranma payı ile ilgili düzenleme yapmasını istedi.
Küresel Gazeteciler Konseyi, milletvekillerine gönderdiği mektupta, “Sayın Milletvekilim; Bölgenizde sizin sesinizi de duyuran Gazetecilere çalışma koşullarının yıpratıcılığı nedeniyle erken emeklilik imkanı sağlayan, 1977 yılında 506 sayılı yasaya eklenen bir maddeyle tanınan fiili hizmet zammı hakkı (yıpranma payı) 2008’de iptal edilmiş, uzunca bir mücadele sonrasında 2013 yılında yeniden getirilmişti.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 2013 yılında getirilen düzenlemeyi, haksızlığa neden olduğu gerekçesiyle açılan davada iptal etmişti. AYM, TBMM’ye yasal düzenleme için 9 ay süre tanımıştı. Bu süre, 14 Kasım 2020’de doluyor. TBMM 10 gün içinde yasal bir düzenleme yapmazsa gazeteciler yıpranma payı olarak bilinen fiili hizmet zammı hakkını kaybedecek. Uluslarası basın meslek örgütü Küresel Gazeteciler Konseyi (KGK) üyeleri olarak bu hakkımızı kaybetmeden, ivedilikle 506 sayılı yasa dönemindeki düzenlemeye geri dönülmesini talep ediyor ve bu konuda bizlere destek vereceğiniz umudunu taşıyoruz. Saygılarımızla” ifadelerine yer verdi.
Gazetecilerin talepleri ise şöyle ifade edildi; 1977 yılında; gazetecilerin çalışma koşullarının ağırlığı, yıpratıcılığı ve matbaa çalışanlarının kimyasallara maruz kalmaları nedeniyle, 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na eklenen bir maddeyle gazetecilere ve matbaa çalışanlarına itibari hizmet hakkı tanındı.
Her yıl için sigortalılık süresine 90 gün eklenmesiyle tanınan bu hak, gazetecilerin ve matbaa çalışanlarının erken emekli olabilmesine olanak sağladı. Ancak en fazla 5 yıl erken emeklilik ile de sınırlandırıldı.
2008 yılında, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılan düzenleme ile gazetecilerin ve matbaa çalışanlarının bu hakları ellerinden alındı.
Yaklaşık 5 yıl süren mücadelenin ardından 2013 yılında; itibari hizmet zammı, "fiili hizmet süresi zammı" adı ile ve sadece gazetecileri kapsayacak şekilde geri getirildi. 506 Sayılı Kanun'da tanınan haklar azaltılarak geri getirilirken, "fiili hizmet süresi zammı" şu şekilde düzenlendi:
-90 gün olan fiili hizmet süresi 75 güne indirildi,
-5 yıl olan erken emeklilik hakkı 3 yıla indirildi,
-Emeklilik yaşından 5 yıl indirilirken, yeni düzenleme ile bu süre 1,5 yıla düşürüldü,
-Fiili Hizmet Süresinden yararlanmak basın kartı taşıma şartına bağlandı.
2019 yılında ise, Anayasa Mahkemesi "fiili hizmet süresi" hakkından yararlanmanın, basın kartı taşıma zorunluluğuna bağlanması nedeniyle, düzenlemeyi iptal etti. Anayasa Mahkemesi iptal kararının "yeni bir düzenleme yapılabilmesi için" Resmi Gazete'de yayımlanmasından itibaren 9 ay sonra yürürlüğe gireceği hüküm altına alınmıştır ve bu 9 aylık süre 14 Kasım 2020 tarihinde dolmaktadır.
14 Kasım 2020 tarihine kadar yeni bir kanuni düzenleme yapılmaması halinde; matbaa çalışanları için 2008 yılında kaldırılmış olan "itibari hizmet hakkı", gazeteciler için de 15 Kasım 2020 tarihinde tamamen yürürlükten kalkmış olacaktır”
