İlaç Kullanmayı Bilmiyoruz

İlaçların yüzde 50’sinden fazlasının uygun olmayan şekilde reçetelendiğine, temin edildiğine veya satıldığına dikkat çeken 15.Bölge Eczacı Odası Başkanı Saygın Garğın “Tüm hastaların yarısı ise ilaçlarını doğru şekilde kullanmıyor. Hiç kuşku yok ki bu da maliyetleri arttıran bir etken. Bunun için doğru sağlık politikaları kadar, doktor, eczacı, hasta ve hasta yakını, ilaç sektörü, ilgili meslek örgütlerine kadar herkese akılcı ilaç kullanımı için toplum bilinci oluşturulmasında rolü var” dedi.

Maliyetleri arttıran etkenlerde rekoru elinde tutan antibiyotiğin de kullanımının yanlış olduğuna değinen Garğın “Akılcı ilaç kullanını eylem planında antibiyotiklerin öncelikli grup olduğu belirtilen raporda Reçete Bilgi Sistemi’nden yararlanılarak birinci basamakta, 2011’de düzenlenmiş reçeteler değerlendirildiğinde, toplam 439 milyon kutu ilacın reçeteye yazıldığı ve bunun yüzde 12.7’sinin yani 56 milyon kutusunun antibiyotiklerden oluştuğu tespit edildi. Düzenlenmiş reçetelerin maliyet analizleri yapıldığında ise genel maliyetin yüzde 14.1’ini antibiyotikler oluşturuyor.

Garğın “Türkiye’nin ilk ciddi ilaç raporu her Türk’ün 15 günde bir 1 kutu ilaç kullandığını ortaya koydu. Ülkemizde yılda yaklaşık 2 milyar kutu ilaç tüketiyor. İlaca yılda ödediğimiz para ise 16 milyar 300 milyon lirayı buluyor. Üstelik bunun yüzde 54’ünü ithal ilaca harcıyoruz.

Sağlık Bakanlığı Türkiye’nin ilk ilaç raporunu hazırladı. Buna göre Türkiye’de yılda yaklaşık 2 milyar kutu ilaç tüketiliyor. Bu da nüfusumuzun 76.6 milyon kişi olduğu düşünülerse bebek, genç, yaşlı demeden kişi başına yılda yaklaşık 26 kutu ilaç tükettiğimiz anlanına geliyor. Yani her Türk iki haftada bir kutu ilaç tüketiyor. İlaca ödediğimiz bedel ise 2013 yılı sonu itibariyle 16.3 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Üstelik yıllık bazda ilaç tüketimimiz hem kutu bazında hem de maliyet bazında yüksek bir hızla artıyor. Kutu bazında ilaç tüketimimiz son beş yılda yüzde 21.8 artarken ilaca ödediğimiz bedel de yüzde 20.8 yükseldi” dedi.



Konuşmasına şu şekilde devam eden 15.Bölge Eczacı Odası Başkanı Saygın Garğın “Ağustos 2014’te hazırlanan raporu, sağlık bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Sağlık Teknolojileri Değerlendirme biriminin, Türkiye’de 2008 ile 2013 yılları arasında ilaç piyasasındaki gelişmeleri incelemek için hazırladı. Rapor özellikle kamu kaynaklı düzenlemeler eşliğinde değerlendirilmesi ve ilaç politikaları hakkında daha nesnel kriterlere dayalı bir değerlendirme yöntemi oluşturması nedeniyle önem taşıyor.

Rapora göre, tüketiğimiz ilacın çok önemli bir bölümü ise ithal. Türkiye’de 2008’de ithal ilaca ödedeğimiz bedel yüzde 49’unu oluştururken bu oran 2013’de yüzde 54’e ulaştı. Yani yerli ilaç kullanımı son beş yılda 5 puan azalarak yüzde 46’ya geriledi. İthal ilaca 2008’de ödediğimiz bedel 1.7 milyar lira olmuştu. 2013’te bu 2.5 milyar liraya yükseldi. Yerli ilaca harcadığımız para ise aynı sürede 1.1 milyar liradan 850 milyon liraya geriledi” şeklinde konuştu.

DIŞA BAĞIMLIYIZ
TÜİK verilerine göre 2000’de eczacılık ürünleri ihracatı 101 milyon dolar, ithalatı 1 milyar 35 milyon dolar iken 2011’de sırasıyla 567 milyon dolar ve 4 milyar 697 milyon dolara yükseldiğini ifade eden Garğın “İthalat ihracat farkı ise 2000’de 934 milyon dolar iken 2011’de fark 4 milyar 131 milyon dolara fırladı. İthalatın ihracatı karşılama oranı; 2000 ile 2009 yılları arasında yüzde 10 düzeyinde iken 2013’te yüzde 18’e ulaştı. Çoğu ilaçlardan oluşan eczacılık ürünlerinde dışa bağımlılığımız ortaya çıktı” dedi.

DEVLETİN SAĞLIK HARCAMASI DÜŞÜK
OECD verilerine göre Türkiye’de toplam sağlık harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) göre oranını değerlendiren Garğın “2008 yılı için yüzde 6.1. 2011 yılı için ise ABD yüzde 17.7 ile en fazla sağlık harcaması yapan ülke iken Türkiye’de sağlık harcamaları 2011 yılı için yüzde 9.3 olan OECD ortalamasının ve yüzde 9 olan Avrupa Birliği(AB) ortalamasının altında gerçekleşti” dedi.

AR-GE MERKEZİ İHTİYAÇ
Garğın “Rapora göre incelenen ilk 100 ilaçta, orijinal (referans) ilaç hâkimiyeti bulunuyor. Orijinal (referans) ilaçların yüzde 58.9’unun jenerikleri (eşdeğer) piyasada mevcut. İncelenen 100 ilacın 40’ını imal, 60’ını ise ithal ilaçların oluşturduğu düşünüldüğünde, Türkiye’de ilaç Ar-Ge ve üretim politikalarının hızla gözden geçirilmesine ihtiyaç olduğu belirtildi” şeklinde konuştu.

İLAÇTA FİYATLANDIRMA POLİTİKASI YANLIŞ
Garğın, “Raporda, ülkemizde izlenen ilaç fiyatlandırma ve ödeme politikaları yoluyla yapılan müdahaleler daha çok imal ilaçlar üzerinde olumsuz bir etki yaratmıştır. Çok uluslu firmaların ruhsat sahibi olduğu ithal ilaçlar ise genellikle müdahalelerden ya hiç etkilenmemiş veya anlık olarak etkilenmiştir. Bu durum cari açık üzerindeki baskıyı artırmaktadır” dedi.