Kemal Bu Ne İş

Maliye Bakanlığı'nın, Türkiye İş Bankası'na cumhuriyet tarihinin en büyük usulsüzlük ve vergi cezalarından birisini kestiği ortaya çıktı.

İş Bankası'nın 1998-2005 arasında kullandırdığı kredileri mercek altına alan Maliye Bakanlığı hesap uzmanları, özellikle vatandaşa verilen kredilerde usulsüzlük yapılarak müşterilerin zarara uğratıldığı ve bu şekilde vergi kayıplarının oluştuğunu tespit etti. Maliye Bakanlığı; bu usulsüz işlemlerden ve devletin vergi kayıplarından dolayı İş Bankası'na 700 milyon TL vergi cezası kesti.  

Maliye Bakanlığı'nın CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun İş Bankası Yönetim Kurulu üyesi olduğu dönemde vatandaşa kullandırdığı kredilerde vergi kaçırdığı gerekçesiyle, bankaya yüklü miktarda ceza kestiği ortaya çıktı.

2007 yılında Maliye Hesap Uzmanları Kurulu'nca Türkiye İş Bankası A.Ş'de yapılan incelemelerde İş Bankası'nın kullandırdığı kredilerde vergi kaçırdığı tespit edildi. Akit'in ulaştığı belgelere göre; Hesap Uzmanları titiz bir incelemeden sonra CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da yönetim kurulu üyesi olduğu dönemde, İş Bankası'nın vatandaşa kullandırdığı kredilerde yüklü miktarda vergi kaçırdığını tespit etti.

Maliye Hesap uzmanları; 04.09.2007 tarih, 1056/ 188-1 sayılı Vergi Tekniği İnceleme Raporu'na dayanarak bankanın 1998-2005 yılı kullandırdığı kredileri mercek altına aldı. Büyük vergi kayıplarına şahit olan Maliye denetim elemanlarının hazırladığı raporlara istinaden 2007 yılı sonunda İş Bankası'na 700 milyon TL (yaklaşık 500 Milyon Dolar) vergi ve vergi cezası resen tahakkuk ettirildi. İş Bankası'na kesilen cezaların Kurumlar Vergisi ile Banka Sigorta Muamelesi Vergisi'nde yapılan usulsüzlüklerle alakalı olduğu anlaşıldı.

İŞ BANKASI UZLAŞMA İSTEDİ ANCAK SONUÇ ALAMADI
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun parti adına bankada yönetim kurulu üyesi olduğu zaman aralığını da kapsayan süreye ilişkin kesilen ceza için bankanın isteğiyle yapılan tarhiyat sonrası uzlaşma görüşmesi, Merkezi Uzlaşma Komisyonu'nda olumsuz sonuçlandı. Uzlaşma sağlanmadığı halde yarım milyar doları bulan vergi kayıplarını ve cezayı ödemeye bir türlü yanaşmayan İş Bankası, yargıya başvurdu. İş Bankası'na vesilen vergi cezalarının akabinde İş Bankası'nca, İstanbul 4. Vergi Mahkemesi'nde 2008/2436, 2437, 2438, 2439, 2441, 2442, 2443, 2444 ve 2445 Esas numarasıyla açılan davalar ile İstanbul 1. Vergi Mahkemesi'nde 2008/2460 ile 2008/2461 Esas Nolu davalar, üst mahkemelere yapılan itiraz nedeniyle Danıştay 4 ve 7. dairelerinde görülmeye devam ediyor.

BANKA, VERGİ CEZALARI İÇİN KARŞILIK AYIRIYOR
Maliye'nin kestiği yüklü miktardaki ceza, İş Bankası'nın bilançolarına da yansıdı. İş Bankası 2007 Bilanço tablolarında "Ekonomide ve piyasalarda meydana gelebilecek muhtemel gelişmeler dikkate alınarak ihtiyatlılık prensibi dahilinde Yönetim Kurulunca serbest karşılık ayrılmasına karar verilmiştir" şeklinde açıklama ile 770 milyon TL karşılık ayrılmış olmasının, söz konusu usulsüzlük cezasına karşılık olarak ayrıldığı ifade ediliyor.

2008-2009 yıllarındaki bilançolarında da söz konusu karşılığı arttırarak (2009 bilançosunda 950 milyon TL) devam ettiren İş Bankası, yüksek mahkemenin vereceği kararı merakla bekliyor.

ASTRONOMİK CEZA KAMUOYUNDAN NASIL GİZLENDİ?
Türkiye İş Bankası bilançolarında 2007 yılından itibaren ayrılan bu denli büyük miktardaki karşılığın irdelenmemesi ve bugüne kadar kamuoyuna herhangi bir açıklamanın yapılmamış olması İş Bankası'nı denetleyen denetçilerin de görevini yerine getirmediği yorumlarını beraberinde getiriyor. Bu eleştirilerin odağında ise İş Bankası'nı denetleyen bağımsız denetim firması Deloitte A.Ş. bulunuyor. Sermaye Piyasası Kanunu'nun “Konu ve Amaç” başlığı altındaki Madde 1 ve "Kamunun Aydınlatılmasında özel durumlar" başlığı altında yer alan Madde 16/A hükümlerinin banka tarafından bugüne kadar yerine getirilmediği belirtiliyor.

İŞ BANKASI, TATMİN EDİCİ CEVAPLAR VEREMİYOR
Konu ile ilgili sorular yönelttiğimiz İş Bankası, Cumhuriyet tarihinin en büyük vergi cezalarından biri olan bu konuyla ilgili şimdiye kadar neden herhangi bir açıklama yapılmadığına net bir açıklama getiremiyor.

İş Bankası Kurumsal İletişim Müdürleri Suat Sözen ile Zuhal Üreten'in imzalarının bulunduğu açıklamada, bankalarının Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile halka açık bir şirket olmalarından dolayı da Sermaye Piyasası Kurulu tarafından sürekli denetlendiği hatırlatıldı. Bankanın bağımsız bir denetim firması tarafından da sürekli denetlendiğine dikkat çekilen İş Bankası açıklamasında, 700 milyon TL (yaklaşık 500 milyon dolar) vergi ve vergi cezasıyla ilgili kamuoyuna neden bir açıklama yapılmadığı yönündeki sorumuza şu şekilde cevap verildi: "Türkiye İş Bankası A.Ş. de mevzuatın öngördüğü şekilde açıklama yapılması gereğinin ortaya çıktığı hallerde yapılması gereken tüm açıklamaları yerine getirmiştir. Söz konusu döneme ilişkin denetimler sonucunda da Bankamızın açıklama yapmasını gerektirecek bir husus oluşmamıştır."

İş Bankası'nın açıklamasında, bu kadar yüksek karşılığın ayrılmasında 700 milyon TL cezanın etkili olup olmadığı konusunda ise şöyle deniliyor: "Bankamızca ayrılan serbest karşılıklar özellikle belirli bir yükümlülüğe bağlı olarak ayrılmamıştır. Serbest karşılıklar ekonomik dalgalanmaların ve belirsizliklerin yaratabileceği ihtiyaçlar ve fırsatlar göz önünde bulundurularak mümkün oldukça öz kaynakları destekleyecek bir rezerv olarak kullanılmaktadır." Küresel ekonomik krizin etkisiyle bu kadar yüksek karşılık ayırdığını savunan İş Bankası yönetimi, başka bankaların en fazla 300 milyon TL karşılık ayırdığı bu dönemde, 950 milyon TL karşılık ayırmalarının kesilen cezayla alakalı olmadığına dair sağlam bir gerekçe sunamıyor.

CHP BU YOLSUZLUĞUN NERESİNDE YER ALIYOR
Bu kadar büyük bir vergi cezasının bugüne kadar kamuoyundan gizlenmesinde vergi cezasına sebep olan usulsüz işlemlerin yapılmasına başlanıldığı dönemlerde CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun bankanın yönetim Kurulu üyesi olmasının etkili olup olmadığı merak ediliyor. Kılıçdaroğlu'nun Genel Başkanlığı'nı yaptığı CHP'nin, İş Bankası'nda yüzde 33 oranında hissesi bulunuyor.

KEMAL GÜMÜŞ / YENİAKİT