Mimar Sinan Ve Cumhuriyet Caddelerindeki Bitişik Binaların %80’i Yerle Bir Olabilir!

İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Cenk Öcal, büyük bir Burdur depreminde Isparta’da Mimar Sinan ve Cumhuriyet Caddelerindeki bitişik nizamda bulunan binaların yüzde 80’ninin çökebileceğini ve ulaşımın kesileceğini ifade etti.

Isparta Mimarlar Odası, 6 Şubat depremlerinin ardından deprem hazırlığı konusunda üyelerine yönelik önemli bir eğitim paneli düzenledi. "Mimarlıktan Başlayan Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler" başlıklı panel, Isparta Valiliği'nin koordinasyonunda bir yıl süren deprem çalıştayının sonuç eylem planı doğrultusunda gerçekleştirildi.

FİİLİYATTA HİÇBİR ŞEY YAPAMADIK

Isparta Mimarlar Odası Başkanı Yüksek Mimar Caner Ataseven, panelin amacına değinerek, "6 Şubat'taki yüzyılın felaketinin ardından, Sayın Valimizin talimatlarıyla başlatılan çalıştayın eylem planı kapsamında, Oda olarak üyelerimize depreme hazırlık konusunda eğitim verme sorumluluğumuz bulunmaktadır. Bu amaçla, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Cenk Öcal, üyelerimize, mimarlara ve mimarlık öğrencilerine çok faydalı bir eğitim sunumu gerçekleştirdi. Ülkemizde çalıştaylar genelde kağıt üzerinde kalır, alınan kararlar pek icraate geçirilmez.

Bu kez uygulamaya geçirmek için elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Ama kamu kurumlarındaki meslektaşlarımız ve teknik personellerin de eylem planında belirtilen üzerine düşen görevleri yapmaları gerekmektedir. Bu tür eğitimlere esas karar verici ve ruhsat veren kurumların teknik personelleri katılmalı, ama davet etmemize rağmen bu toplantılarda tek bir memur görememek kentimiz adına bizleri üzüyor. Biz ne yaparsak yapalım esas önemli olan karar vericilerin ve ruhsat veren kurumların uygulamaya geçmesi. 6 Şubattan bu yana neredeyse 2 yıl olacak ve biz fiiliyatta hiçbir şey yapmadık. Yaşadığı dönem bölgemizde bu konuda bilirkişi ve ekol olan SDÜ Öğretim Üyesi rahmetli Dr. Mustafa Türkmen hocamın sürekli söylediği bir söz vardı:

Depreme dayanıklı yapı tasarımı mimari proje ile başlar, statik bilmeyen mimar yarım mimardır. Bir mimar tasarladığı eserin uzun yıllar ayakta kalmasından da mesuldür. 65 yaşında vefat etmeden bir ay önce bana şöyle demişti, gelecek nesillere aktarmak için anlatıyorum: Caner, ben bunca yıllık tecrübemle bir şey farkettim; beton, demir, temel değilmiş esas önemli olan, bütün olay form ve geometride. Form ve geometriyi de tasarlayan mimar esasında. Fakat ne eğitim hayatında bunu bize öğrettiler, ne de piyasa hayatımızda." dedi.

MİMAR SİNAN VE CUMHURİYET CADDELERİ YERLE BİR OLABİLİR

Gerçekleştirilen panelde konuşan, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Cenk Öcal, “Beklenen büyük bir Burdur depreminde ne yazık ki Mimar Sinan ve Cumhuriyet caddeleri gibi eski ve bitişik-yüksek yapıların bulunduğu yerlerdeki binaların belki %80’i çökebilir. Neticede ana yollar (ana ulaşım arterleri) ulaşıma kapamasının olası olduğunu 6 Şubat depremleri göstermiştir. Deprem bölgesinde gördük ki deprem ivmesi hesaplananın 3 katına çıktı. Isparta için de tasarlanan maksimum ivmenin üstüne çıkabileceğini öngörüyoruz.

Eğer Mimar Ünal Çağlar beyin dediği gibi 1972 Burdur depremi İstanbul'dan hissedilmiş ise ve bu tekrarlanır ise, ilimiz eski binaları çok büyük hasarlar görebilir, yeni binalar dahi ‘Kontrollü Hasar’ tanımına göre ciddi hasarlar alabilir, önemli olan can güvenliğinin sağlanmasıdır. Deprem bölgesine 12 kez görev ve incelemeler için gittim, ağır hasar alan binalarda en büyük iki eksiklik süneklik ve rijitlik. Sünek yapı yapmaya çalışıyoruz ancak düğüm noktalarında etriye sürekliliğini sağlayamıyoruz. Rijitlik eksikliği olduğu da bu depremlerle görüldü, bunu da sağlamak için mimarlar proje tasarımında daha çok perde yerleştirmelidirler. Mimarlar kendi parselinde en az 5 cm dilatasyon derzi bırakmalılar. Japonlar 50 cm bırakıyor. Ayrıca bitişik binaların kat hizaları aynı kotta olmazsa depremde çarpa çarpa çekiçleme etkisiyle sağlam bina bile yıkılabilir. Mimarlar projelerinde bant pencere, kısa kolon, yumuşak kat gibi düzensizliklere çok dikkat ederek tasarım yapmalıdır” ifadelerini kullandı.

Panel, mimarlık ve mühendislik disiplinlerinin iş birliği ile depreme dayanıklı yapı tasarımının önemi üzerine yoğunlaştı. Etkinlik sonunda katılımcılar, interaktif bir soru-cevap oturumuyla eğitimlerini pekiştirdi. Ataseven, etkinliği verimli ve faydalı olarak değerlendirdi ve katılımcılara teşekkür etti.