Sosyal güvenlik açısından niteliği itibariyle yasal işlerde çalışarak istihdama katılan kişilerin, çalışmalarının gün veya ücret olarak ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına hiç bildirilmemesi ya da esik bildirilmesi olarak tanımlanan kayıt dışı istihdamın çalışan ve işveren kesime zararlarını Isparta SGK Müdürü Hüseyin Karagöz anlattı.
Kayıt dışı istihdamın ekonomik ve sosyal açıdan birçok olumsuz sonuçları olduğunu belirten İl Müdürü Karagöz “Kısa ve uzun vadede her bakımdan ülke ekonomisine ve kişilere oldukça büyük zararları bulunan kayıt dışı çalışmalar, işçi, işveren ve devlet açısından üç başlık altında ele alınabilir.
Birincisi; Sigortasız çalışan kişiler, çalışanlara sağlanan birçok yasal haktan yararlanamazlar. Örneğin: Kayıt dışı çalışanların çalıştıkları günler emeklilik için geçerli sayılmaz. Kayıt dışı çalışanlar, herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışmaz duruma geldiklerinde malullük aylığından yararlanamazlar. Geride kalan aile bireyleri ölüm aylığı hakkından yararlanamazlar. Genel Sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda kalabilirler. İş kazası geçirmeleri ve meslek hastalığına yakalanmaları halinde ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinden (rapor ücreti) veya sürekli iş göremezlik ödeneğinden yararlanamazlar. İşsiz kalmaları halinde işsizlik sigortasından faydalanamazlar.İşten ayrılmaları halinde ihbar ve kıdem tazminatından yoksun kalırlar. Yıllık izin, haftalık izin, doğum izni gibi haklardan faydalanamazlar. Bunlar kayıt dışı istihdamın çalışanlar açısından olumsuz maddeleri İkinci maddelerimizde işverenler açısından oluşabilecek olumsuz sonuçlara bakalım.
Öncelikle kayıt dışı istihdamın toplumun sosyal ve ekonomik değerleri üzerinde birçok olumsuz etkisi bulunmakta, sadece çalışanlar değil işverenler açısından da istenmeyen sonuçlara yol açmaktadır. İşyerinde yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı mesuliyet doğa. Ciddi anlamda idari ve adli yaptırımlarla karşılaşabilir. Haksız rekabete nede olur ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlar. Devlet ve özel sektör tarafından sağlanan mali teşvikler ile hibeler, krediler ve vergi avantajlarından faydanılamaz. En büyük olumsuz etkisi de idari para cezalarıdır. Örneğin bir yıl bir işçiyi kayıt dışı çalıştırmanın denetimle anlaşılması halinde idari yaptırımı 14 asgari ücrete kadar idari para cezasıdır.
Ayrıca bu işyerleri 1 ay boyunca herhangi bir teşvikten de yararlanamamaktadırlar bu yüzden gerek işçiye gerekse işvereni tüm bu olumsuzluklardan korumak adına yaptığımız çalışmaları da şöyle sıralayabiliriz; ala 170 arayarak bilgilendirilme yapılabilir. Kayıt dışı çalıştıkları iş yerine en yakın SGK’ ya müracaat edebilirler. Gelecekte olumsuz yaşamamaları adına Isparta Kayıt dışı İstihdam, haksız kazançtan işverenlerimizin uzak durması” şeklinde konuştu.