Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin, "Son 3 ayda Arjantin'deyaşanan kuraklık, Çin'deki aşırı yağışlar ve Türkiye'de üretim seviyesinin düşmesi nedeniylekuru fasulye fiyatları yüzde 59 arttı. Zamlarla kilogramı 10-12 lira olan kuru fasulye, ortalamakilogram fiyatı 16 lira olan karkas ete yaklaştı" dedi.
Yetkin, Türkiye'de yılda yaklaşık 90 bin ton kuru fasulye üretilirken, ortalama 130 bin ton tüketim gerçekleştiğini söyledi. İhtiyaç tam olarakkarşılanamadığı için kuru fasulye ithalatı gerçekleştirildiğini belirten Yetkin, son 3 aydaArjantin'de yaşanan kuraklık, Çin'deki aşırı yağışlar ve Türkiye'de üretim seviyesinin düşmesi nedeniyle fiyatların yüzde 59 oranında arttığını bildirdi.
Kilogramı ortalama 3,5-4 liraya satılankuru fasulyenin, son aylarda toptan satış fiyatında kilosunun 8-9 liraya yükseldiğine dikkati çeken Yetkin, en önemli kuru fasulye üreticilerinden Arjantin ve Çin'deki olumsuzluk nedeniyle diğer bir üretici olan Kırgızistan'a başvurulduğunu anlattı.
17 LİRAYA ÇIKABİLİR
Kuru fasulye fiyatlarındaki yüzde 59'luk artışta, düşük üretimin rolü olduğuna işaret eden Yetkin, "Yaşanan gelişmeler üzerine çiftçiler; destek primi aldıkları için mısır, buğday ve ayçiçeğiüretmeyi tercih etti. Kuru fasulye üretim rakamları hızla düştü. Çiftçiler, kuru fasulye üretimikonusunda teşvik edilmeli" diye konuştu. Toptan satışta kilogramı 8-9 lira olan kuru fasulyenin, perakende fiyatının 10-12 lira arasında değiştiğine değinen Yetkin, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Ülkenin kuru fasulye ihtiyacı karşılanmadığı için ithal ediliyor ve üretim alanı giderek daralıyor.Üretim alanı daraldığı için de arz talep noktasında fiyatlar dalgalanıyor. Böyle giderse kurufasulyenin fiyatı daha da artabilir hatta 17 liraya kadar çıkabilir. Bu durum tamamen arz talepdengesi ile ilgili olduğu için fiyat artışları kaçınılmaz görülüyor."
KURU FASULYE FİYATI KARKAS ETE YAKLAŞTI
Protein yönünden zengin ve ete yakın besin değerine sahip olduğu için "fakir eti" olarak da bilinen kuru fasulyenin, özellikle vejetaryenler için çok kıymetli bir besin maddesi olduğununaltını çizen Yetkin, şunları söyledi:
"Et, bulunmadığı zaman besin değerleri ete eş değer olan kuru baklagillerden kuru fasulye ile protein ihtiyacı karşılanabilir. Ancak artan zamlarla kilogram fiyatı 10-12 lira olan kuru fasulye,Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Ticaret Borsaları Bilgi Sistemi verilerine göre ortalamakilogram fiyatı 16 lira olan karkas ete yaklaştı. Et alım gücü olmayan, bakliyat yiyordu.
Şimdi bakliyat grubunda en çok tüketilen kuru fasulye de, et fiyatına satılırsa yoksul insanlar ne yiyecek? Kuru fasulyedeki bu gidişata 'dur' demeli ve acilen sorunun büyümemesi için çözüm üretilmeli, tekrarlanmaması için önlem alınmalı."
TMO PİYASAYI DENGELEYEBİLİR
Oluşan tabloda üretici kazanıyor gibi görünse de, aslında aracıların kazandığını ve tüketicininkaybettiğini belirten Yetkin, aracıların üretmeden stoklayarak el koyduğunu ve ürünleri pahalı sattığını söyledi. Bakliyat sektöründe stokçuluğun hakim olduğunu savunan Yetkin, şöylekonuştu:
"Ürün yetişmez diye tüccar elindeki malı çıkarmıyor. Bu durumda kuru fasulye gibi bir çokürünün fiyatı, piyasada yeterli oranda bulunmadığı için artıyor. Geçmişte pirinçte de üretimtüketimi karşılamıyordu. Pirinç fiyatları yükselirken, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) devreye girmiş, ithalat kararı alarak arz talep dengesini korumuş ve böylece fiyatlar düşmüştü. TMOkuru fasulye de alıcı olsa, piyasayı dengeleyebilir. Ama bu ürünler başı boş olduğu ve tüccarların elinde olduğu için stokları piyasaya azar azar sürüyorlar, bu da fiyatları yükseltiyor."