Wikileaks'ten Tezkere Diyologları

Irak Savaşı’ndan önce dönemin Başbakanı Gül ile yapılan görüşmede ABD Ankara’ya savaşa destek vermesi karşılığında 5.5 milyar dolarlık yardım paketi önerdi. Kürt devletinin kurulmayacağı garantisini verdi. “Reddederseniz Kuzey Irak’ta olacakları bilemeyiz” diye tehdit etti.

Irak Savaşı öncesinde Bush hükümetinin Irak’ta Saddam rejimini devirmek için yapılacak operasyonun kuzeyden gerçekleşmesi ve Türk ordusunun da operasyona destek vermesi konusunda Ankara ile yaptığı çarpıcı görüşmenin tutanakları dün WikiLeaks belgelerini veren Norveç gazetesi Aftenposten tarafından yayınlandı.

3 Aralık 2002 tarihinde Ankara’ya gelen dönemin Savunma Bakan Yardımcısı Paul Wolfowitz ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Marc Grossman ile o dönem Başbakanlık koltuğunda oturan Abdullah Gül arasında geçen görüşmenin tutanaklarında şu diyaloglar göze çarpıyor:

WOLFOWİTZ: Başkan Bush beni ve Bay Grossman’ı Irak operasyonuna Türkiye’nin olası katkısını görüşmek üzere yolladı. Çok kısa bir süre önce göreve geldiğinizi biliyorum. Ama Türkiye’nin acil bir şekilde karar vermesine ihtiyacımız var. Türkiye’nin savaşın hem planlanmasında hem de hazırlık aşamasında yer almasını istiyoruz. Türk hükümetinden şunları istiyoruz:

- Ordular arası planlama görüşmeleri

- Türk askeri tesislerinde incelemelerin hemen başlaması

- Türk askeri tesislerinin hazırlanması

- Türk ordusunun operasyona katılımı

- İngiltere’nin de dahil olabileceği bir koalisyon gücünün kabulü

- Kuzey Irak’taki teröristlere karşı destek Türkiye’den hemen bir yanıt almamız gerekiyor. Çünkü kuzeyden bir harekat yapamayacaksak askeri planlama güney harekatına çevrilecek.

Türkiye’nin kırmızı çizgileri bizim de kırmızı çizgilerimizdir. Nedir bunlar:

- Irak’ın toprak bütünlüğü korunacak

- Bir Kürt devletinin kurulmasına izin verilmeyecek.

- Türkmenlerin hakları ve refahı korunacak.

- Kerkük ve Musul Irak merkezi yönetiminde kalacak.

- Irak petrolleri Irak merkezi yönetimi tarafından kontrol edilecek.

Türkiye’nin Irak’a yönelik askeri operasyondan kazanacağı çok şey var. Türkiye’nin savaşın getireceği ekonomik riskler konusunda kaygıları olduğunu biliyoruz. Bu nedenle Başkan Bush Türkiye’ye şu yardım paketini öneriyor:

- 2 yıl boyunca Ekonomik Destek Fonu ve Dış Ülkeler Askeri Finansmanı Fonu’ndan yılda 2 milyar dolar.

- 1 milyar dolar değerinde petrol.

- ABD ordusundan 500 milyon dolarlık yardım.

- Türkiye destek kararını açıklar ama savaşa gerek olmazsa 355 milyon dolarlık yardım, İncirlik ve Konya’daki üslerin modernizasyonu ve füze savunma sisteminde işbirliği.

Türkiye bu talebimizi reddederse savaş daha uzun sürebilir, bu da bizim için daha maliyetli olur. Ayrıca Kuzey Irak’ta neler olabileceği konusunda da emin olamayız. Sizden çok acil bir cevap istiyoruz. 6 Aralık’a kadar...

ABDULLAH GÜL: Hafta sonuna kadar mı?! Türkiye onlarca yıldır ABD ile stratejik ortak. Türkiye bu ilişkiyi daha da derinleştirmek istiyor. Ama hükümetim daha yeni güvenoyu aldı. Bu konuyla ilgili sadece 2 brifing aldım. Bunu tabi ki takip ettim ama göreve geldiğinizde iş başka oluyor. Ayrıca 12 Aralık’ta AB’nin kritik Kopenhag zirvesi ve Kıbrıs’ta Annan referandumu gibi daha baskı yaratan gelişmeler var. Irak rejimi kötü bir rejim, halkına çok çektirdi. Irak’ın kitle imha silahlarının hem Türkiye’ye hem de bölgeye tehlike olduğunu kabul ediyoruz. Savaş istemiyoruz ama sizin kaygılarınızı da anlıyoruz. Açıkça konuşmak gerekirse siyasi bir karar vermek için daha fazla zamana ihtiyacımız var. Kamuoyunu şekillendirmek için zaman gerek. Bütün taleplerinize evet diyebiliriz ama hem bu konuya daha çok çalışmamız, ardından parlamentoya götürmemiz ve kamoyunun görüşlerini de şekillendirmemiz gerek. Türkiye’nin milyonlarca işsizi var. Ekonomi kırılgan. İşbirliği yapacağız, işbirliği yapacağız ama Dışişleri Bakanım da Savunma Bakanım da çok az şey biliyor. Biraz çalışmalıyız.

(Dışişleri Müsteşarı Uğur Ziyal araya girerek “12 Aralık’ta AB’den müzkere tarihi almayı beklediğimiz Kopenhag zirvesinden önce size bir yanıt veremeyiz. Tarih alamazsak Irak operasyonuna katılım kararı da riske girebilir” diyor)

GROSSMAN: Başkan Bush bu konuda çok fazla efor sarfediyor. 12 Aralık’a kadar vereceğimiz desteğe de emin olabilirsiniz. Kıbrıs konusunda da Annan Planı’na açık destek vermenizi istiyoruz.

GÜL: Bu konuda Rauf Denktaş ile görüşüyoruz.

WOLFOWITZ: Size açıkladığım yardım paketiyle ilgili rakamları kamuoyuyla paylaşmayın. Sadece ABD’nin Türkiye’ye yardım etmeye hazır olduğunu söyleyebilirsiniz.